Badanie alfa-fetoproteiny (AFP) wykonywane jest przede wszystkim w celu wykrycia wad rozwojowych płodu oraz raka wątrobowokomórkowego.

AFP marker

AFP to białko płodowe, które jest wytwarzane przez płód a dokładnie przez pęcherzyk żółciowy, wątrobę i przewód pokarmowy. Wzrost jego stężenia pojawia się w przypadku niektórych nowotworów oraz w trakcie ciąży. Obecność AFP może wskazywać na raka wątroby, nowotwór jąder lub marskość wątroby, ale jest wykonywanie zwłaszcza w celu wykrycia wad rozwojowych u rozwijającego się płodu.

Badanie AFP wykonuje się:

• u kobiet w ciąży w celu wykrycia wad rozwojowych u rozwijającego się płodu (zwłaszcza układu nerwowego, np. wad cewy nerwowej),
• w celu wykrycia i monitorowania choroby nowotworowej (m.in. raka wątroby, jąder, jajników, , nerki, płuca, żołądka i chłoniaków).

Badanie AFP należy wykonywać w ciąży

Stężenie AFP może być zwiększone w stanach zagrożenia życia dziecka lub ciąży obumarłej, z kolei spadek jego stężenia może wskazywać na zespół Downa – badanie AFP jest istotnym testem przesiewowym wykluczającym pewne zaburzenia rozwojowe, lub wskazujących na potrzebę pogłębionej diagnostyki.

Przeprowadza się je optymalnie między 16 a 18 tygodniem ciąży, ale może być również przeprowadzony między 15 a 20 tygodniem. Stężenie AFP osiąga wartość szczytową między 10 a 13 tygodniem ciąży, a od 14 do 32 tygodnia stopniowo się obniża.

Oznaczenie AFP wykonuje się je również u osób zmagających się z chorobą nowotworową wątroby lub w przebiegu innych nowotworów przerzutujących do wątroby. Stężenie AFP jest zwiększone na etapie wzrostu guza, ale ulega obniżeniu w momencie zastosowania skutecznego leczenia, dlatego również może służyć monitorowaniu skuteczności terapii. Zaburzone stężenie AFP może być również związane z chorobą nienowotworową, np. wątroby lub nerek.

Podwyższone AFP

Wysoki poziom stężenia AFP może świadczyć o obecności rosnącego guza lub pojawieniu się przerzutów w przypadku:

• raka wątroby,
• nowotworów jajników, jąder,
• raka płuc,
• raka trzustki,
• raka żołądka,

Może również świadczyć o chorobach wątroby, w tym marskości i zapalenia wątroby.

W przypadku kobiet w ciąży podwyższone stężenie AFP może świadczyć o występowaniu wad rozwojowych rozwijającego się płodu, stanu zagrożenia życia dziecka lub zespołu Downa. Niekiedy oznacza ciążę mnogą. .

AFP przygotowanie i badanie

Badanie alfafetoproteiny przeprowadzane jest na podstawie pobranej próbki krwi.

• Badanie polega na pobraniu krwi do probówki EDTA, zgodnie z procedurą pobrania odkażenie skóry, założenie opaski uciskowej oraz ucisk w miejscu pobrania po zakończeniu procedury trwa kilka minut.
• Czas trwania pobrania to około kilka - kilkanaście sekund.
• W przypadku nieprawidłowego przygotowania do badania uzyskany wynik nie będzie w pełni miarodajny.
• Pobrania należy dokonać w godzinach porannych.

Wymagane przygotowanie do badania AFP

W dniu przed badaniem:

• Unikaj spożywania obfitych i tłustych posiłków oraz spożywania alkoholu do 24 godzin przed badaniem.
• Powstrzymać się od picia kawy i herbaty co najmniej 12 godzin przed pobraniem.

W dniu badania:

• Pacjent powinien pozostawać na czczo - to znaczy powstrzymać się od posiłku przez około 8-12 godzin przed badaniem.
• Dozwolone jest wypicie niewielkiej ilości wody w godzinach porannych.
• W miarę możliwości pobranie należy przeprowadzić przed przyjęciem porannej porcji leków chyba, że lekarz zaleci inaczej.
• Pobranie krwi należy przeprowadzić w godzinach porannych.
• Przed badaniem pacjent powinien pozostawać w spoczynku przez 10 – 15 minut (pozycja siedząca).
• Wysiłek fizyczny, także umiarkowany np. chodzenie, wejście po schodach, może zmienić wartości wyników badania laboratoryjnego.

Wyniki AFP

• Wynik badania dostępny w ciągu 3 dni roboczych.
• Możliwość odbioru wyniku w recepcji uprzednio wybranego Centrum.
• Możliwość dostępu do wyniku online. Należy zgłosić się do recepcji w celu wygenerowania hasła dostępowego w wybranym Centrum.